Een nieuw voorstel voor de bodemmonitoringswet treedt op de (voor)grond
We staan erop, maar we staan er niet altijd bij stil: onze bodems zijn enorm belangrijk voor ons dagelijks leven. Denk maar aan landbouw, tuinen en parken, maar ook aan de wateroverlast die mede wordt veroorzaakt door regenval die niet goed kan infiltreren. Daarom heeft de Europese Commissie begin deze maand een voorstel voor een bodemmonitoringswet voorgesteld. Op het VLEVA-evenement hierover gaf ook Steven Declercq van Embuild Vlaanderen de visie van de bouwsector hierop.
Onze bodems zijn zo belangrijk, maar helaas is er werk aan de winkel. Meer dan 60% van de Europese bodems is niet gezond. Nochtans is dit cruciaal voor ons voedsel, onze omgeving en onze grondstoffen. Naar schatting van de EU kost de slechte (en verslechterende) staat van onze grond meer dan €50 miljard euro per jaar.* Tijd voor actie dus, of toch zo ongeveer. De nieuwe bodemmonitoringswet is nog in voorstel-fase en legt geen bindende doelstellingen op, maar beoogt eerder data te verzamelen over de bodems om ze te beschermen en duurzaam te gebruiken.
Het voorstel definieert ook het soms beladen begrip 'ruimtebeslag' waarbij in tegenstelling tot de methodologie in Vlaanderen tuinen en parken niet worden ingedeeld als ruimtebeslag. In dit voorstel wordt ook compensatie opgenomen als een maatregel om het ruimtebeslag te beperken. Een goede zaak, want dit geeft meer ademruimte aan de bouwsector.
Bodems & de bouwsector
Duurzaam omgaan met grond, dat kent de bouwsector in Vlaanderen al veel langer dan vandaag. Dankzij Grondbank , de bodembeheerorganisatie die als schakel fungeert tussen stakeholders bij bouw-, infrastructuur- en baggerwerken, en bijna 10 jaar voor de start van de decretale regeling in 2004 is opgricht, kunnen aannemers rekenen op advies en ondersteunen bij het verzetten van grond. Met Ddit initiatief en zijn uitgewerkte grondverzetsregeling pionieren Vlaanderen en zijn bouwsector in Europa en de wereld.
De bouwsector speelt een belangrijke rol in het behoud van gezonde bodems. Zo zijn er verschillende tools, waaronder het groenblauwpeil, die helpen bij het waken over de bodem, waterhuishouding en biodiversiteit, al van bij de aanvang van de opdracht. Het is belangrijk om dit vanaf het begin mee te nemen zodat ook de werforganisatie afgestemd is op de noden van de omgeving. Werken kunnen de bodem verdichten, maar een goed plan kan dit vermijden. Daarnaast kunnen aannemers of hun werknemers invasieve plantsoorten signaleren op de werf en hiertegen maatregelen nemen. En natuurlijk staan ze in voor het goed stockeren en hergebruiken van kwalitatieve grond die voor de werken uitgegraven moet worden.
In Vlaanderen staan we dus al sterk wanneer het gaat over behoud van gezonde bodems al zal er door het voorstel wel meer aandacht komen voor bepaalde aspecten van bodembescherming zoals koolstof, nutriënten en verzilting. We zijn ook ontegensprekelijk koploper in bodemsanering en het ontsluiten van data, maar ook in grondverzet en het bodemattest, die beide geen deel uitmaken van het voorstel. Daarom zal het voorstel van de bodemmonitoringswet van Europa nog geen grote impact hebben. Het is echter wel een stap in de goede richting om alle lidstaten aan te sporen om hieraan te werken, én om het speelveld voor iedereen gelijk te maken. Nu verschilt de aanpak van bodembehoud sterk tussen de lidstaten. In eerste instantie zal de wet eerder leiden tot dataverzameling, maar hopelijk komt er op termijn meer beweging en meer motivatie om echt in te zetten op gezonde grond. Wordt vervolgd!