Mens en dier kunnen samenleven onder één dak

Even een waarheid als een koe: energiezuinig bouwen, door nieuwbouw of renovaties, is goed. Maar soms is dit nadelig voor de biodiversiteit. Het nieuwe project Natuur-inbouw zoekt daarvoor oplossingen. Embuild Vlaanderen is een van de projectpartners, want zonder de bouw zal het niet lukken.

Het dak wordt geïsoleerd, de spouwmuur gevuld. Tochtgaten worden dichtgemaakt. De nieuwbouwwoning is strak en luchtdicht. Technisch is het logisch maar vaak heeft het een negatieve impact op gebouwafhankelijke soorten zoals gierzwaluwen, vleermuizen en huismussen. Zij benutten al eeuwenlang de imperfecties van een constructie die tegenwoordig weggewerkt worden door een energetische renovatie of door de toepassing van moderne bouwtechnieken.

Uiteindelijk leidt dat tot een verlies van biodiversiteit. Er bestaan manieren om dat tegen te gaan, bijvoorbeeld speciale dakpannen. Opdrachtgevers kunnen bewust ruimte creëren voor gebouwafhankelijke soorten. Maar er bestaat nog relatief weinig ecologisch inzicht in het bouwproces. Het bewustzijn over deze problematiek moet nog groeien. Er moet meer informatie ter beschikking zijn, er zijn stimulerende voorbeelden nodig en bovendien moet er nog onderzoek verricht worden.

Interreg-project

Het door Europa gefinancierde Interreg-project Natuur-inbouw heeft de ambitie om een aantal van deze zaken waar te maken, of tenminste toch op het goede pad te zetten. Het project wordt geleid door het Departement Omgeving, dat valt onder Vlaams minister Zuhal Demir. Maar 21 partners uit Vlaanderen en Nederland hebben zich aangesloten. Het gaat om steden en gemeenten maar ook natuurverenigingen en onderzoeksinstellingen (zie de kadertekst). In dit project komen overheid, bouw en groensector dus samen.

Innovatie en beleid

Natuur-inbouw steunt op twee grote pijlers: innovatie en beleid. Wat het eerste betreft, zullen de Vlaamse en de Nederlandse projectpartners van elkaar leren. Bovendien werpt het project een blik op de volledige constructie. Het wil dus verder gaan dan soortspecifieke oplossingen zoals bepaalde types nestkastjes.

Wat het beleid betreft, wordt de problematiek van de gebouwafhankelijke dieren bekend gemaakt. Het streven is dat elk gebouw voorzieningen voor dit soort fauna heeft in de toekomst. Daarnaast zullen concrete praktijken en aanbevelingen geformuleerd worden voor het beleid.

Er komen ook aanbevelingen voor de andere doelgroepen: woningbouwers, architecten, ontwikkelaars, landschapsaannemers, aannemers van gevel- en dakgroen, dakenbouwers, ruwbouwers en ten slotte sommige infra-bedrijven. Ook infrastructuur zoals bruggen is namelijk populair bij gebouwafhankelijke dieren.

Opleidingen

Natuur-inbouw moet leiden tot een aantal producten. De opleidingen zijn daarvan een groot onderdeel. Voor de toekomstige professionele ecologische adviseurs komt er een langdurige opleiding, maar er zullen ook kortere opleidingsmodules opgesteld worden voor provinciale renovatie-adviseurs, voor overheden en voor aannemers, projectontwikkelaars, architecten, studiebureaus en andere professionals.

PXL Hogeschool en de TU Eindhoven gaan een specifieke opleiding ontwikkelen, die geïntegreerd wordt in het bestaande aanbod. Daarnaast zullen vereenvoudigde fiches met basisinformatie, online informatie en educatieve pakketten ter beschikking gesteld worden.

Demoprojecten

Een aanzienlijke inspanning gaat ook naar de 47 demoprojecten, waarin bestaande gebouwen, nieuwbouw en grondige renovaties aan bod komen. Bij deze demo's hoort een inventarisatie: welke soorten zijn aanwezig op de locatie? Daarnaast wordt nagegaan of de faunavoorziening effectief gebruikt wordt door de doelsoort, en in welke omstandigheden. De studiedienst van Natuurpunt en Vogelbescherming Nederland zullen hiervoor instaan. Ook participatie is een aspect van de demoprojecten. Wie moet er allemaal betrokken worden, op welke manier en op welk moment? 

Onderzoek

We hoeven het een aannemer eigenlijk niet te vertellen, maar je morrelt niet zomaar aan een moderne constructie of een doorgedreven, goed opgezette renovatie. Een koudebrug is snel gemaakt. Dit project gaat dus onderzoeken welke bouwdetails het meeste geschikt zijn voor gebouwafhankelijke fauna (en voor welk fauna?). 

Op de hoogte blijven van het project? Hou de website in de gaten.